"سه سم"

بودا در آموزه های اولیه خود «سه سم»، یا سه آتش، یا سه ویژگی منفی ذهن را که باعث بیشتر مشکلات ما و بیشتر مشکلات جهان می شود، شناسایی کرد. این سه سم عبارتند از: طمع (یا شهوت )، نفرت ( یا خشم) و توهم (جهل).

این سه سم ،با سه نگرش سالم یا مثبت که برای رهایی ضروری است،  مخالفت می کنند: سخاوت ، مهربانی ، و خرد .

هدف بودیسم، رفتن  به سمت پرورش این فضایل و کاهش یا نابودی سموم است و برای اینکار باید افکاری که این سه سم رابه وجود می آورند شناسایی کرد و روی آنها تمرکز نکرد ، بلکه باید افکاری را که باعث ایجاد سه نگرش مثبت میشوند، پرورش داد.

برای دیدن این سه سم در عمل، نیاز نیست دور برویم. ما آنها را هر روز در اخبار و خیابان ها می بینیم و اگر دقت کنیم می توانیم آنها را در ذهن و عمل خود ببینیم. به وجود آمدن این احساسات ممکن است خارج از کنترل ما باشد - برای مثال ما عصبانی بودن را انتخاب نمی کنیم. اما تشخیص اینکه چگونه طمع، نفرت و توهم باعث آسیبهای عظیمی در جهان میشود، میتواند به ما کمک کند تا مدیریت آنها را یاد بگیریم. به همین ترتیب، همانطور که بعداً بلعیدن سم باعث بیماری می شود، پرورش این نگرش های مضر منجر به رفتارهای منفی می شود که بعداً پشیمان خواهیم شد.

اگرچه معمولاً به عنوان سم از آنها یاد می شود، بودا برای اولین بار این نگرش های ذهنی را به عنوان آتش در خطبه آتش  معرفی کرد: «راهبان، همه چیز در حال سوختن است. . . سوختن با چی؟ سوختن با آتش شهوت، با آتش نفرت، با آتش توهم.»

آتش، یک استعاره اساسی در بودیسم است، معمولاً به عنوان یک کیفیت منفی ذهن به کار میرود. خاموش کردن این آتش ها هدف بودیسم است. واژه "نیروانا" از خاموش کردن آتش گرفته شده است.
یک بار از ساریپوترا، یکی از شاگردان اصلی بودا، پرسیدند: نیروانا چیست؟ او پاسخ داد: نابودی حرص، نابودی خشم، نابودی توهم - این نیروانا است.


...ادامه دارد