- از روشنفکریِ دینی نه مؤمنان راستین راضی اند و نه مدرنهای راستین! نه دل این به دست آمد، نه دل آن. یک انسان مدرن امروزی میخواهد ارجاع همه چیز به استدلال باشد و میبیند در آثار روشنفکران دینی چنین چیزی نیست، پس راضی نیست. یک مؤمن راستین هم دلش میخواهد سخن خدا، رسول خدا، ائمه و پیشوایان دینی را بدون اینکه بخواهیم در آن چونوچرا کنیم بپذیریم، اما روشنفکر دینی به دلیل عقلانیتی که میخواهد به آن پایبند باشد، چونوچراهایی میکند. ازاینرو، روشنفکر دینی هیچ کدام را راضی نمیکند.

- این پروژه آدمهای دوزیست ایجاد میکند که اینها واقعاً نه از فواید ایمانِ صرف و نه از فواید عقلانیتِ صرف برخوردارند. از فواید هر دو بی بهره اند.

- این است که میبینید روشنفکران دینی ما چقدر باید دستوپا بزنند. هر روز باید یکجا را تعمیر و مرمت کنند. وقتی یکجا را تعمیر میکنند، پارگیِ دو جای دیگر ظاهر میشود. میخواهند پارگیها را رفو کنند، سه پارگی دیگر ظاهر میشود و دائماً مشغول به این رفوکردنها و تعمیرکردنها هستند و هیچ وقت هم این مشک بیسوراخ نیست. سوراخی را میبندید، سه سوراخ دیگر پیدا میشود.

✍ مصطفی ملکیان